Web Ôn Thi CPA gửi các bạn thông tin sau :

Qua nhiều năm tham gia vào nhiều lĩnh vực kiểm toán,nhưng tôi vẫn có chút băn khoăn về kiểm toán dự án đầu tư như sau:

Khi tiến hành kiểm toán các dự án đầu tư thường đã hoàn thành đưa vào sử dụng, hoặc cũng đã hoàn thành từng gói thầu hay từng phần hạng mục công trình. Tức là khi lao động sống và lao động quá khứ đã được chuyển hóa vào sản phẩm đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB). Sản phẩm dự án đầu tư lại là những công trình có quy mô lớn, phạm vi rộng, kết cấu phức tạp,khối lượng chìm, ẩn, khuất nhiều… nên không dễ gì đo đạc kiểm nhận, không dễ gì xác định được tính đúng đắn của khối lượng và chất lượng công trình, dự án được kiểm toán.

Trên thực tế, có nhiều đoàn kiểm toán đã có nhiều cố gắng đo đạc khối lượng, thậm chí còn khoan, đào lấy mẫu công trình để kiểm tra chất lượng. Kết quả kiểm toán đã phát hiện được sai sót về số liệu thanh quyết toán của công trình, dự án. Tuy nhiên, việc kiểm tra như thế không nhiều, do những đặc điểm nói trên và do những hạn chế về phương tiện, kỹ thuật kiểm toán khối lượng, chất lượng công trình. Từ đó, nhiều khi đoàn kiểm toán cũng chỉ dừng ở mức độ nhận xét, đánh giá kỹ thuật, không kiến nghị giảm trừ được.

Cũng là những dự án đầu tư, nhưng khi đoàn kiểm toán tiến hành kiểm toán  chi phí giá thành, trong khuôn khổ của một cuộc kiểm toán báo cáo tài chính của DN (đối với tổng công ty 90,91), lại có hiện tượng chi phí giá thành không hợp lý so với giá thành dự toán công trình. Ví dụ như: sắt thép,xi măng là những vật liệu chính,chủ yếu có giá trị cao trong giá thành thì khi xuất vào công trình và hạch toán giá thành thấp hơn rất nhiều so với dự toán. Bên cạnh đó thì cát, đã hạch toán cao nhiều so với khối lượng đã được tính toán trong dự toán.

Ở đây có thể có những nguyên nhân về hóa đơn, chứng từ về hạch toán. Nhưng “án tại hồ sơ” thì đơn vị đã xuất dung vật tư vào công trình không đảm bảo, có biểu hiện “rút ruột” công trình và tất nhiên công trình, dự án không đảm bảo chất lượng. Tuy nhiên, đối tượng kiểm toán là báo cáo tài chính nên đoàn kiểm toán không kiến nghị xử lý các việc thuộc phạm vi kỹ thuật, chất lượng dự án đầu tư.

Từ những vấn đề nêu trên, thiết nghĩ nếu chúng ta gắn kết được việc kiểm toán dự án đầu tư với việc kiểm toán chi phí giá thành xây dựng của các nhà thầu thì việc kiểm toán dự án đầu tư sẽ có chất lượng và hiệu quả hơn. Việc gắn kết như thế theo cơ chế hoạt động của kiểm toán hiện nay là khó. Hướng nghiên cứu đơn giản là khi kiểm toán dự án đầu tư, đoàn kiểm toán được kiểm tra, đối chiếu với giá thành xây dựng dự án của nhà thầu. Cao hơn là đồng thời tổ chức kiểm toán toàn bộ chi phí giá thành xây dựng dự án của nhà thầu ( chi phí giá thành xây dựng công trình, dự án không phụ thuộc vào năm tài chính).

Đây là câu chuyện khó, nhưng với mong muốn nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả kiểm toán, tôi xin được nêu ra để các đồng nghiệp cùng luận bàn và trao đổi.

Theo vacpa.org.vn